Γνωριζοντας την ιστορια της documenta στο Ινστιτουτο Γκαιτε
«H documenta πάντα είχε και πολιτικό χαρακτήρα και διακρινόταν από ένα μυστήριο, δεν ήξερες τι ακριβώς θα έβλεπες»
Από τότε που μάθαμε ότι η documenta 14 επέλεξε να «μάθει από την Αθήνα», έχει περάσει περίπου μια διετία. Και να που λίγοι μόλις μήνες μας χωρίζουν από τον Απρίλη του 2017, όπου η documenta παίρνει σάρκα και οστά.
«H documenta επέδρασε αποφασιστικά στη θεωρία της τέχνης»
Η δημόσια παρουσίαση που έγινε πριν από ένα περίπου μήνα στην Αθήνα, περισσότερο ίσως περιέπλεξε τα πράγματα, παρά τα διασαφήνισε. «Das gehoert dazu», όμως, που λένε οι Γερμανοί. Αυτή είναι η φύση της documenta. Ποια είναι η ιστορία της;
Ξεκίνησε πριν από 60 χρόνια στη μεταπολεμική Γερμανία ως εγγύηση της ελεύθερης καλλιτεχνικής έκφρασης που είχε υποστεί τόσο μεγάλο πλήγμα στη διάρκεια του πολέμου. Ο Άρνολντ Μπόντε, καθηγητής και διευθυντής στη Σχολή Καλών Τεχνών στο Κάσελ, είχε ορκιστεί ότι με την πτώση του Γ’ Ράιχ θα κάνει στην πόλη τη μεγαλύτερη έκθεση μοντέρνας τέχνης. Η documenta λέγεται και «Μουσείο των εκατό ημερών», αφού στο προσωρινό αυτό μνημείο της τέχνης, ό,τι λέγεται, ό,τι παρουσιάζεται, δεν μπορεί να υποστεί καμία παρέμβαση ή λογοκρισία.
Documenta 2, 1959, Alfred Ebert Stiftung
«H documenta πάντα είχε και πολιτικό χαρακτήρα και διακρινόταν από ένα μυστήριο, ένα απρόοπτο, δεν ήξερες τι ακριβώς θα έβλεπες. Ο καλλιτεχνικός διευθυντής που επιλέγεται για κάθε διοργάνωση έχει απόλυτη ελευθερία στις επιλογές του. H documenta επέδρασε αποφασιστικά στη θεωρία της τέχνης», μας λέει η Juliane Stegner, διευθύντρια πολιτιστικών προγραμμάτων της Ν/Α Ευρώπης στο Goethe Institut Athen.
Με την Juliane Stegner μιλάμε για το «Apropos documenta», τη διοργάνωση του Goethe Institut Athen για τα 60 χρόνια documenta. Οι εκδηλώσεις ξεκινούν στις 22 Οκτωβρίου 2016 και θα συνεχίζονται ανά διαστήματα, διατρέχοντας όλες τις χρονιές της documenta, ως τη διοργάνωσή της στην Αθήνα το 2017.
«Ασχολούμαστε συνολικά με τα 61 χρόνια της. Η documenta δεν ήταν πολύ γνωστή στην Αθήνα και επειδή παράλληλα μιλάμε για 60 χρόνια ιστορίας τέχνης και πολιτισμού και η documenta βρίσκεται εδώ, είναι και το Goethe Institut εδώ! Με το “Apropos documenta” θέλουμε να κάνουμε το θεσμό πιο γνωστό στην πόλη, να τον φέρουμε πιο κοντά σε κόσμο που ίσως δεν ήταν τόσο εξοικειωμένος. Καταπιανόμαστε με τη documenta ανά έτος διοργάνωσης και παρουσιάζουμε κάτι δικό του σε διάφορους τομείς, όπως κινηματογράφο, μουσική, εικαστικά. Μέχρι το Δεκέμβριο θα ασχοληθούμε με τα πρώτα χρόνια της Documenta. Και μέσα απ’ αυτό βγαίνει και η συνολικότερη εικόνα για την Ελλάδα και τη Γερμανία του τότε και του τώρα, στον πολιτισμό, αλλά και στην πολιτική».
Documenta 2, 1959, Alfred Ebert Stiftung
«Θα αναδιατάξουμε το Φουαγιέ του Goethe Institut. Θα υπάρχουν λογότυπα της κάθε documenta, που ήταν πάντα διαφορετικά σε κάθε διοργάνωση, αφίσες, εκδόσεις, φωτογραφίες, κατάλογοι, βίντεο για τις documenta 1-11, ομιλίες με καλλιτέχνες και ιστορικούς τέχνης και ψυχαγωγικό πρόγραμμα. Η βιβλιοθήκη επίσης διαθέτει βιβλία για την documenta», συνεχίζει η κ. Stegner.
Μια πρώτη γεύση από το πρόγραμμα:
Μέχρι την άνοιξη θα πραγματοποιούνται τα εκπαιδευτικά προγράμματα «Στα χνάρια της documenta», από την ομάδα Λόγου Παίγνιον μαζί με Έλληνες παιδαγωγούς και καλλιτέχνες, για την ψυχαγωγία των παιδιών και των εφήβων και τη δημιουργική επαφή τους με τη σύγχρονη τέχνη. Απευθύνονται σε μαθητές δημοτικού και γυμνασίου, αλλά και γονείς, με ελεύθερη είσοδο.
Θα προβληθεί η ψηφιακά ανακαινισμένη 70λεπτη εκδοχή της ταινίας «Θωρηκτό Ποτέμκιν» του Eisenstein, η γερμανική πρεμιέρα της οποίας έγινε το 1926 στο Βερολίνο και η 10λεπτη αποκαταστημένη κόπια της ρωσικής βωβής ταινίας animation «Vintik-Spintik» (Η μικρή βίδα) από το 1927 του Vladislav Tvardovskij, ταινίες που προβάλλονταν συχνά μαζί το ‘30 στη Γερμανία.
Aφίσα από την ταινία «Θωρηκτό Ποτέμκιν»
Τη ζωντανή μουσική για το «Ποτέμκιν» είχε γράψει ο συνθέτης και διευθυντής ορχήστρας Edmund Meisel. Οι οδηγίες του Eisenstein ήταν «αποφυγή της συνηθισμένης μελωδικότητας» και προσανατολισμός στο «θόρυβο». Σήμερα, 90 χρόνια μετά, τη ζωντανή μουσική έχουν αναλάβει οι Αcte Vide.
Θα προβληθούν επίσης ταινίες του Alfred Ehrhardt (1901-1984), από τους σημαντικότερους δημιουργούς στην ιστορία του γερμανικού πρωτοποριακού, πειραματικού φιλμ. Οι ταινίες του καταπιάνονται, εκτός των άλλων, με τον Γερμανό γλύπτη και συγγραφέα Ernst Barlach (1870-1938), έργα του οποίου καταστράφηκαν, ενώ πολλά αφαιρέθηκαν από δημόσιες συλλογές ως «εκφυλισμένη τέχνη» κατά το ναζιστικό καθεστώς. Στις δε ταινίες του για τη ζωγραφική και γλυπτική στη documenta, συνεργάστηκε και ο ιδρυτής και πρώτος επιμελητής της, Arnold Bode.
Ο ιστορικός τέχνης, Nτένης Ζαχαρόπουλος, θα μιλήσει για την «documenta: Από το Κάσελ στον κόσμο», ενώ στο κάτω φουαγιέ θα υπάρχουν live music performances από τους Giorgos Axiotis & Panos Alexiadis, ενώ αργά τη νύχτα o DJ Jimmy Hacka μιξάρει ατμόσφαιρες, συναισθήματα και μνήμες.
Info εκδήλωσης: Apropos documenta: Τι είναι η documenta; | Σάββατο 22 έως ξημερώματα Κυριακής 23 Οκτωβρίου | Είσοδος ελεύθερη | Ινστιτούτο Goethe Αθηνών
—
Σχετικά άρθρα:
– Πόσο προκλητική μπορεί να είναι η DOCUMENTA στην Αθήνα του 2016;, γράφει η Αργυρώ Μποζώνη
– «Πράσινο φως στη documenta 14 για τους αρχαιολογικούς χώρους»
– «Ο Παρθενώνας των βιβλίων»: το πρώτο έργο της documenta 14 και η ιστορία του, γράφει η Αργυρώ Μποζώνη
